ΕΞΩ ΜΑΝΗ
του Κωνσταντίνου Μητσάκη
Στην Έξω Μάνη, το βουνό σμίγει αρμονικά με τη θάλασσα σκιαγραφώντας τη
φυσιογνωμία ενός τόπου συναρπαστικού, όπου ακόμα και οι πέτρες έχουν τη δική τους
ιστορία.
Γη κακοτράχαλη, αδούλωτη, όπως οι άνθρωποί της: περήφανοι, σκληροτράχηλοι,
ανυπόταχτοι και αυθεντικοί. Τόπος αγέρωχος στη σκιά του Ταϋγέτου, που δέχεται
την απαλή αύρα του Μεσσηνιακού κόλπου: διάφανη θάλασσα, καθαρό βότσαλο,
άγριες χαράδρες, πυκνές δασοπλαγιές, γυμνά κορφοβούνια, κελαρυστά ρυάκια
και γραφικά ψαροχώρια. Περιοχή με βαθιά ιστορική κληρονομιά και φιλόξενο
οικιστικό και παραδοσιακό περιβάλλον: γεροδεμένα πυργόσπιτα, πατροπαράδοτα
ήθη και έθιμα, λουλουδιασμένες αυλές, βυζαντινές εκκλησίες, άπαρτα κάστρα,
χορταριασμένα ξωκλήσια, αιματοβαμμένες πολεμίστρες και πέτρινα καλντερίμια.
Τι άλλο να πει κανείς για τον πλούτο αυτής της γης, της Έξω (Μεσσηνιακής) Μάνης;
Η Έξω Μάνη είναι μια περιοχή με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μπορεί να
ικανοποιήσει και τον πλέον απαιτητικό επισκέπτη. Αυθεντικά μανιάτικα χωριά
κρύβονται στις πλαγιές του βουνού, ενώ σε μικρή μόλις απόσταση γραφικά
ψαροχώρια καθρεπτίζονται στα κύματα του Μεσσηνιακού κόρφου. Η προτεινόμενη
διαδρομή ξεκινά από την παραλιακή Καρδαμύλη (37 χλμ. νοτιοανατολικά της
Καλαμάτας), ανηφορίζει κατόπιν στον ορεινό όγκο του Ταϋγέτου και καταλήγει
τελικά στο ψαροχώρι Τραχήλα.
Η Καρδαμύλη, που λούζεται από τα πεντακάθαρα νερά του Μεσσηνιακού κόλπου,
είναι χτισμένη κάτω από τον Προφήτη Ηλία, την ψηλότερη κορυφή του Ταϋγέτου. Το
γνωστό παραθαλάσσιο θέρετρο της Έξω Μάνης θεωρείται σήμερα το πιο αξιόλογο
κέντρο της Έξω Μάνης, με βαθιές ρίζες στην ιστορία - την συναντάμε στον Όμηρο
με το ίδιο όνομα, ενώ κατά τα ρωμαϊκά χρόνια αποτελούσε ένα από τα λιμάνια της
Σπάρτης.
Κάτω από ένα οχυρό λόφο με την αρχαία ακρόπολη, απλώνεται η παλιά
Καρδαμύλη, με κυριότερα αξιοθέατα τον περίτεχνο βυζαντινό ναό του Αγίου
Σπυρίδωνα (6ου αιώνα) και την πυργοκατοικία των Μούρτζινων. Αντίθετα, η
Κάτω Καρδαμύλη αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και ξεχωρίζει για τα
παραδοσιακά νεοκλασικά κτίσματά της. Στους λόφους γύρω από την Καρδαμύλη
βρίσκονται αρκετά βυζαντινά και μεταβυζαντινά θρησκευτικά κτίσματα (εκκλησίες
και μοναστήρια), με χαρακτηριστικότερα της Αγίας Σοφίας του Καράβελη, της
Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και της Φανερωμένης.
Σε μικρή απόσταση από την Καρδαμύλη βρίσκονται οι λαξευμένοι τάφοι των
Διόσκουρων, ενώ μόλις 300 μ. από την παραλία της Καρδαμύλης δεσπόζει το νησάκι
Μερόπη, που κρύβει πάνω του ερείπια ενετικών τειχών. Για τους φυσιολάτρες,
τέλος, υπάρχει το εντυπωσιακό φαράγγι του Βυρού, μήκους περίπου 20 χλμ. Μέσω
του φαραγγιού περνούσε η αρχαία Βασιλική οδός που ένωνε την Καρδαμύλη με
τη Σπάρτη. Η είσοδος του φαραγγιού βρίσκεται αρκετά κοντά στην Καρδαμύλη
και η πιο δημοφιλής διαδρομή είναι αυτή που οδηγεί μετά από περίπου 2,5 ώρες
πεζοπορίας στις πηγές του ποταμού Βυρού.
Με αφετηρία την Καρδαμύλη ξεκινήστε λοιπόν την γνωριμία σας με την ορεινή
Έξω Μάνη. Ο οικισμός Εξωχώρι (που παλαιότερα ονομαζόταν Ανδρούβιτσα) είναι
ο πρώτος της ανηφορικής διαδρομής (9,5 χλμ. βορειοανατολικά της Καρδαμύλης).
Λίγο πριν φτάσετε στο Εξωχώρι, κοντά στο ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, βρίσκεται
θαμμένος ο περιηγητής και συγγραφέας Μπρους Τσατουίν, ενώ στην γειτονική Χώρα
Ανδρουβίτσας ξεχωρίζει ο επιβλητικός πύργος του Προκοπέα. Η ευρύτερη περιοχή
του Εξωχωρίου, που αναφέρεται για πρώτη φορά σε βενετσιάνικο έγγραφο του 1278,
βρίθει μνημείων κυρίως της βυζαντινής περιόδου, με αντιπροσωπευτικότερες τις
πάμπολλες αγιογραφημένες με εξαίσιες τοιχογραφίες εκκλησίες της περιοχής (Άγιοι
Θεόδωροι, Άγιος Νικόλαος, Ταξιάρχες, Κοίμηση της Θεοτόκου κ.ά.)
Μετά από 7,5 χλμ. ανηφορικής πορείας, σειρά έχει ο γραφικός οικισμός Σαϊδόνα
να σας καλωσορίσει. Καθ’ οδόν όμως, και σε μικρή απόσταση μεταξύ τους,
βρίσκονται τρία αξιοθέατα που αξίζουν μια στάση γνωριμίας: ο τρίπατος πύργος του
οπλαρχηγού Κιτρινιάρη και οι Μονές Βαϊδενίτσας και Σαμουήλ. Πρόκειται για τρία
ιστορικά κτίσματα, αφημένα δυστυχώς στην φθορά και τη παρακμή του χρόνου, που
είχαν σημαντική προσφορά στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα των ντόπιων
κατά των Τούρκων.
Η Καστανιά (4,2 χλμ. μακριά από τη Σαϊδόνα) είναι ένας από τους παλαιότερους
και πιο όμορφους οικισμούς της Έξω Μάνης. Απλώνει τις γειτονιές της πάνω σε τρεις
βουνοπλαγιές, ενώ σημείο αναφοράς του μανιάτικου οικισμού αποτελεί ο πύργος
Δουράκη, ένα πετρόκτιστο πυργο-συγκρότημα, όπου ξεχωρίζει ένας πενταόροφος
(ετοιμόρροπος δυστυχώς) πύργος στον οποίο είχε βρει άσυλο ο Θεόδωρος
Κολοκοτρώνης. Η Καστανιά περηφανεύεται επίσης και για τις οκτώ βυζαντινές
εκκλησίες που σώζονται στα καταπράσινα όριά της, γεγονός μοναδικό για χωριό της
Έξω Μάνης.
Σε μικρή απόσταση από τα τελευταία σπίτια της Καστανιάς ο δρόμος
διακλαδίζεται: η αριστερή διασταύρωση οδηγεί στα υπόλοιπα μεσόγεια χωριά
της ορεινής διαδρομής (Δρυόπη, Καρυοβούνι, Μηλιά), ενώ η δεξιά διακλάδωση
καταλήγει -μέσω Πύργου και Νεοχωρίου- στις ακτές του Μεσσηνιακού κόλπου, στο
ύψος της Στούπας.
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η Στούπα (9 χλμ. νότια της Καρδαμύλης)
μετατρέπεται σ’ ένα πολύβουο παραθεριστικό κέντρο, με αιχμή του δόρατος
την υπέροχη παραλία της Καλογριάς. Ωστόσο, η μεσσηνιακή λουτρόπολη
είναι γνωστή στο πανελλήνιο για έναν ιδιαίτερο λόγο: εδώ διαδραματίστηκαν
στην πραγματικότητα τα γεγονότα που αναφέρονται στο βιβλίο του Νίκου
Καζαντζάκη «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Το κοντινό ορυχείο της
Παστροβάς (και όχι η Κρήτη) ήταν ο τόπος όπου το 1917 ο συγγραφέας και ο Αλέξης
Ζορμπάς συναντήθηκαν, γνωρίστηκαν και συνεταιρίστηκαν.
Απόδραση από την καλοκαιρινή κοσμοπλημμύρα της Σούπας προσφέρουν
τα κοντινά γραφικά ψαροχώρια του Αγίου Νικολάου ή Σελίνιτσας, του Αγίου
Δημητρίου και της Τραχήλας.
Στον Άγιο Δημήτριο (2 χλμ. νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου), που είναι κτισμένος στο μυχό ενός μικρού κόλπου, ξεχωρίζει ο καλοδιατηρημένος πύργος του καπετάν Χρηστέα. Στη θέση Καταφύγι (3,5 χλμ. νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου) υπάρχει το ομώνυμο σπήλαιο με υπέροχους
σταλακτίτες, ενώ στην Τραχήλα (8 χλμ. νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου)
ορθώνεται ο πύργος των Λεβή.
Κατά μήκος της ακτογραμμής που ενώνει τους παραπάνω παράκτιους οικισμούς,
μικρές αμμουδιές, γραφικά ψαροκάικα, απομονωμένες παραλίες και γραφικά
ταβερνάκια καρτερούν υπομονετικά να ανταμείψουν τον «ψαγμένο» επισκέπτη που
θα φτάσει ως εδώ, σ’ έναν τόπο περήφανο και ανυπότακτο που συνδυάζει το κάλλος
της ορεινής φύσης με τις ομορφιές της θάλασσας.
………………………………………………………………………………
ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ
1) Αστυνομία Τηλ. 27210-73209
2) Αγροτικό ιατρείο Τηλ. 27210-73218
3) Δήμος Τηλ. 27210-73265
ΣΤΟΥΠΑ
1) Αστυνομία Τηλ. 27210-73209
2) Αγροτικό ιατρείο Τηλ. 27210-73218
3) Δήμος Τηλ. 27210-73265
Βακαλάος τηγανητός με σκορδαλιά και νόστιμοι θαλασσινοί μεζέδες σερβίρονται
σε όλες τις ψαροταβέρνες και τα ουζερί στην ευρύτερη παράκτια περιοχή της Έξω
Μάνης. Στις τοπικές νοστιμιές της ορεινής Έξω Μάνης περιλαμβάνονται γίδα
βραστή, παστό, λουκάνικα με πορτοκάλι, κόκορας με χυλοπίτες, αυγά καγιανά και
γουρουνόπουλο. Αγοράστε μέλι, λάδι, ελιές, σύκα, παστέλια, λουπίνια, τηγανητά
κουλούρια (λαλάγκια), τυροκομικά, σταρένια παξιμάδια και παραδοσιακά γλυκά της
περιοχής.
0 σχόλια: